Rodzol

Ploeteren tussen de puinhopen van het bestaan

In 1984 verschijnt Rodzol, achteraf bezien het enige (?) onafhankelijke undergroundblaadje dat Winterswijk rijk is geweest. Rodzol laat zich het best omschrijven als wat in de literatuur ook wel een funzine wordt genoemd. Een blaadje uitgegeven voor de leuk, zonder enig vooropgezet oogmerk. Het blad is zijn eigen doel. Pleziert het de lezer, mooi meegenomen. Zo niet, dan pleziert het in ieder geval de redactie.


Rodzol - vrij vertaald een samenvoegsel van de woorden “rommel” en “rotzooi” - was een satirisch, humoristisch, literair en politiek geëngageerd blad. Inhoudelijk valt er 25 jaar na dato best het één en ander op aan te merken, maar in al zijn knulligheid - slecht gestencild en daardoor vaak nog maar net leesbaar – straalt dit aandoenlijke staaltje van Do It Yourself huisvlijt een charme uit die je alleen met een sympathiserende glimlach op de lippen kunt lezen. Dat geldt in ieder geval voor mezelf. Maar toegegeven, ik maakte deel uit van de redactie.

Rodzol #1 (een tweede nummer lag op de planken, maar is nooit verschenen) kenmerkt zich door uiteenlopende bijdrages of, zoals ze wellicht beter genoemd kunnen worden, “uitwerpselen”. Uit de inleiding:

“Opgelucht halen we adem. De vuige daad is gesteld. Het helse karwei volbracht. Dagen van folterende twijfel, de klamme handen op de blote dijen, zijn voorbij. Nog vrij onverwacht reutelde plots de warm dampende smurrie naar buiten. Met een blos op onze wangen, stonden we in machteloze tevredenheid tot onze knieën in de geurende drek. Een stomend hete prut was in één knallende kanonnade de wereld ingeperst. [....] Hier is het eerste verslag van dagenlang ploeteren tussen de puinhopen van het bestaan. A form of new beauty. Een adembenemende Rodzol”.

Rodzol (vaste prijs: 1 gulden) stuitert van zware onderwerpen naar lichtvoetige kost en weer terug. Het eerste verhaal is getiteld “De Waanzin Van De Chaotendag”. Het is een kritisch oordeel over protestakties van punks en skinheads in Duitsland, optochten die vaak uitliepen op gewelddadigheden. “Sjobal & Malloot” is een detectiveverhaal. De taak van de lezer is het de daders te achterhalen (oplossing achter in het blad). Dit alles onder de deskundige leiding van professor Jean Teur. Recensies van popconcerten (in dit geval Tröckener Kecks) zijn op zich geen bijzonderheid. Maar wel al ze, zoals in Rodzol, geschreven zijn in computertaal. In “Pispaaltje - Vaste Rubriek Ter Ontlasting” wordt door de redacteur flink afgegeven op Muziekkrant Oor. “Het Joy Division Syndroom” verhandelt over Joy Division-epigonisme en het dwepen met Weltschmerz, die van een lokaal, maar niet nader bij naam genoemd new wave bandje in het bijzonder. De vunzigheid van het Engelse boulevardblad The Sun (ook toen al!) wordt belicht en geïllustreerd met twee pagina's obscene krantenknipsels. Een redactielid citeert uit zijn boek “Sein Kampf”: overpeinzingen ten aanzien van het passivisme, of was het toch pacifisme? In een gastenrubriek maakt de heer H.G.L.M. Meijer zich onder de titel “Wel Of Niet Bewapenen?” zorgen over de toekomst, over een wapenwedloop die zich laat leiden door emotionalitetit, stoerheid en starheid. Niet gespeend van literaire pretenties is het feuilleton “Lijn 21 Tukstad – Gruttersveld”, de busavonturen van een wiskundig ingenieur op weg van Tukstad (Enschede) naar Gruttersveld (Winterswijk). Tenslotte “Coup De Sang”, een satirisch en achteraf bezien profetisch stuk over de op handen zijnde omwenteling in een plaatselijke jongerensoos (= de Chi Chi Club). En dan vergeet ik bijna de gratis kleurenbijlage, een Donald Duck kauwgumplaatje, bij elk exemplaar van Rodzol weer een andere!

Winterswijk heeft een aantal enigszins met Rodzol vergelijkbare uitgaves gekend. De Chi Chi Club had bijvoorbeeld zijn eigen huisorgaan Ikszes. De plaatselijke afdeling van Provadya? kwam begin jaren '70 met TUK. De dubbelzinnige woordspelingen in TUK waren niet van de lucht:

“TUK is een blad dat je van achter naar voren moet lezen. Een blad waarmee je TUK genomen wordt of kunt nemen. Die je in je TUK kunt stoppen en waarop je kunt slapen. Een krant als een zout koekje, waarmee je vissen kunt vangen en omgedraaid kun je er een Provadya?-lid in stoppen”.

Andere uitingen van eigenzinnige local youth counter culture kwam je soms tegen in Gaddegad, de jongerenpagina van de Nieuwe Winterswijkse Courant of in schoolkrantjes van bijvoorbeeld de RSG Hameland. Deze hadden echter de beperking dat ze te allen tijde onder de contrôle stonden van het volwassen gezag.

Op de website van De Driemark lees ik dat de schoolkrant in ieder geval nog bestaat. Gelukkig! De jongens en meisjes hebben met hun blad Ongehoord! zelfs een landelijke award in de wacht gesleept in de categorie “mooiste omslag”. Dat maakt nieuwsgierig naar de inhoud. Ik heb inmiddels een proefexemplaar besteld. Wellicht dat met dit artikel nog andere, interessante, ondergrondse schrijfsels aan het licht komen. Mocht er aanleiding voor zijn, dan kom ik er in een volgend aanmaakblogje op terug.