De Onderste Tegel Boven

Glasvezel. Ik was er wel klaar mee. De begin dit jaar met zoveel tam-tam verkondigde 40% vraagbundeling bleek boterzacht en niet meer dan een handige reclame-truc. Uiteindelijk werd besloten alle Winterswijkse huishoudens van een kek oranje (of wit) FTU kastje te voorzien. Nogal voorspelbaar. Het wederzijdse moddergooien van glasvezelaar versus kabelaar, breeduit uitgevochten op de reclamepagina's van de plaatselijke sufferdjes, ging onverminderd door. Ik lees het niet meer. De initiatiefgroep Winterswijk Op Glas twittert en roeptoetert onverwijld de glasvezelzegeningen dat het een lust is. Ondertussen doet Reggefiber zeer optimistische beloftes over de datum waarop het een en ander operationeel zal zijn. Het zal allemaal wel, dacht ik.

Maar opeens, vanuit het niets, was ie daar: het stoeptegelamendement. Het wat? Het stoeptegelamendement, ja! Wat dit met glasvezel te maken heeft zal ik uitleggen.




Op 2 en 3 november j.l. is in de Winterswijkse gemeenteraad gesproken over de begroting voor 2012. Heikel punt in de vergadering was de door het college voorgestelde extra verhoging van de OZB met € 300.000. De fracties van coalitiepartners WB en de VVD keerden zich hier faliekant tegen. Er waren een aantal langdurende schorsingen nodig om uit de ontstane impasse te komen. Uiteindelijk waren de partijen er ver na middernacht uit. Althans die indruk moest gewekt worden. De contouren van het bereikte compromis, vastgelegd in een amendement, zijn vaag. Van de voorgestelde OZB-verhoging bleef slechts één ton over. De andere besparingen werden her en der bij elkaar geharkt. Een van de bezuinigingen was die van € 50.000 euro in 2012 en 2013 op kosten voor straatonderhoud die het gevolg zijn van het aanleggen van....jawel, glasvezel.

Wethouder Te Gronde legde het als volgt uit:



Kunt u zijn verhaal nog door”Gronde”n?

Uit een vorig Aanmaakblogje weten we nog dat collega-wethouder Gommers eind 2011 in antwoord op een vraag van de SP beweerde dat de aanleg van een glasvezelnet geen financiële consequenties zou hebben voor de gemeente Winterswijk. Dat was niet waar. In 2009 had de gemeente al een budget van € 175.000 voor glasvezel vastgesteld: € 100.000 ter dekking van kosten voor herstel van trottoirs en € 75.000 voor het inhuren van toezicht. Het verbaasde mij toen al dat de gemeente (via zijn bewoners) geld stak in iets dat een puur commerciële aangelegenheid is.

Is de bezuiniging die wethouder Te Gronde nu voorstelt een besparing op dit budget? Het lijkt er in eerste instantie wel op, “50.000 euro in het herstel van de aanleg van glasvezelkabel” horen we hem letterlijk zeggen. Als de heer Hartjes (PvdA) om nadere uitleg vraagt, heeft hij het vervolgens over reeds verouderde stoepen die sowieso aan vervanging toe zijn en waarvan vervanging een aantal jaren wordt opgeschort. Volgens mij heeft dit niks met glasvezel te maken, maar alles met groot onderhoud. In dat geval betreft het eveneens een besparing op de openbare ruimte. Waarom dan toch het onderscheid gemaakt? Verder beweert de wethouder dat de kwaliteit van de stoep/straat na gedane arbeid van het glasvezelbedrijf dezelfde is als voorheen. Dat is niet zo.

In 2009 is een convenant gesloten tussen de gemeente Winterswijk en Reggefiber. De inhoud van dit convenant is niet openbaar, maar je mag verwachten dat er door het college zodanige afspraken zijn gemaakt dat het hele glasvezelproject kostendekkend is. Zo gebeurt het in andere gemeenten ook.

Zoals elk nutsbedrijf moet Reggefiber voor elke gegraven geul leges betalen. Zijn hiervoor de geldende normen gehanteerd of heeft Reggefiber - en dat zullen ze ongetwijfeld geprobeerd hebben - een gunstiger tarief bedongen? In het laatste geval had het college hiervoor de instemming van de raad moeten vragen. De legeskosten dekken de kosten die de gemeente maakt om de uitrol van glasvezel te faciliteren zoals planning, toezicht etc.

Hoe zit het met de zogenaamde degeneratiekosten? Wat wethouder Te Gronde ook beweert, het openbreken en weer dichtmaken van een weg of stoep brengt wel degelijk kwaliteitsverlies (bv. verzakkingen, scheef teruggelegde tegels) met zich mee. Eerder dan gepland zal groot onderhoud aan weg of stoep moeten plaatsvinden. De kosten die hiermee samenhangen worden degeneratiekosten genoemd en zij worden als het goed is door de gemeente bij het nutsbedrijf in rekening gebracht. Heeft de gemeente hiervoor wel een tarief berekend dat de kosten dekt of is men uit vrees de boot te missen wat al te enthousiast op de glasvezeltrein gesprongen? Dat laatste is niet geheel ondenkbeeldig, gezien de enorme betrokkenheid van de gemeente Winterswijk bij dit project. Ik roep daarbij even het Glashart-krantje in herinnering, waarin wethouder Gommers prominent zijn gezicht laat zien.




Schade die tijdens de werkzaamheden wordt aangericht dient uiteraard voor rekening van het glasvezelbedrijf te zijn. Hoe is dit geregeld? Dat er bij de aanleg van het glasvezelnetwerk wel eens wat mis gaat is bekend en haalde onlangs via het Agentschap Telecom nog het landelijke nieuws (lees de bijlages).

Hoe zit het nu met het budget van € 175.000 dat de gemeente Winterswijk voor glasvezel heeft gereserveerd? Wordt het gedekt uit de opbrengsten uit leges en degeneratiekosten, dan betreft het zogenaamd “geoormerkt geld”, geld waarop niet beknibbeld kan worden om een begroting sluitend te krijgen. Gaat het om een extra bedrag bovenop de kosten die wel gedekt worden dan is het college in het voortraject ernstig tekort geschoten en heeft ze een voor de Winterswijkse gemeenschap zeer slechte deal met Reggefiber gesloten.

Als er nu voor de aanleg van glasvezel in de bebouwde kom al extra geld moet worden uitgetrokken, houd ik mijn hart vast als men het snode plan omarmt om straks ook het buitengebied van fiberdraad te voorzien, een vele malen kostbaarder project waarvoor momenteel echter druk gelobbyd wordt.




Je laat burgers niet opdraaien voor iets dat een zaak van de markt is. Zeker niet als een groot deel van de Winterswijkse huishoudens het glasvezelproject überhaupt al mogelijk maakt en sponsort middels een abonnement bij één van de glasvezelproviders. Zeer zeker ook niet als het ten koste gaat van zaken waar nu wel op bezuinigd wordt....museum, bieb, Oosthoek, you name it. Duidelijk is dat het college van B&W onder grote tijdsdruk het vege lijf heeft willen redden en een aantal besparingen uit de hoge hoed heeft getoverd, waarvan de aard onduidelijk blijft. Transparantie, dus inzage in het convenant met Reggefiber en een kosten-baten analyse van het Winterswijkse glasvezelavontuur is op zijn plaats. Opdat de onderste tegel boven komt.


Bijlages:

Te vaak schade bij aanleg glasvezel

Ruim 30.000 leidinglekken per jaar door glasvezelaanleg

Richtlijn tarieven (graaf)werkzaamheden Telecom

Voorbeeld document convenant Reggefiber (gemeente Leeuwarden)

Parochiehuis blijft

Na een lange periode van windstilte valt er eindelijk weer wat te melden omtrent de plannen die de gemeente Winterswijk heeft met het pand Eucalypta. De vrees van sloop hing lange tijd in de lucht, maar blijkens een artikel in Achterhoek Nieuws (15-2-2011) wordt deze gelukkig slechts ten dele bewaarheid. Alleen het aangebouwde kantoorgedeelte, toch al geen sieraad voor het oog, zal binnenkort worden afgebroken. Sloop van de voormalige parochiekerk is niet vergund. Dat is goed nieuws, want daarmee blijft ook de deur voor behoud van het poppodium op een kier staan.

Naar mag worden aangenomen zal het niet bij uitsluitend sloopwerkzaamheden blijven. Er zal op zijn minst een nieuwe voorgevel moeten komen. Om het historische pand zijn glans terug te geven, doet men er goed aan deze voorgevel in zijn oorspronkelijke staat te laten herrijzen. Het is verstandig om daarbij de raad van de Adviescommissie Cultuur Historie (ACH) niet opnieuw te negeren, want dat is namelijk, zo lezen we, dit keer wel gebeurd. De ACH is verbolgen over het feit dat ze in het sloopplan van de gemeente Winterswijk niet gekend is. “Het is niet zinvol acties als 100% Winterswijk te voeren, als tegelijkertijd zonder overleg cultureel erfgoed gesloopt wordt”, aldus de commissie.


Advies of niet, als we het krantenbericht mogen geloven, blijft het parochiehuis voorlopig staan. Ooit vormde het een fraaie drie-eenheid met het postkantoor en het gemeentehuis. Alle drie de gebouwen zijn in de jaren '30 gebouwd, delen stilistische en bouwtechnische kenmerken en maakten ooit deel uit van een prachtig open, parkachtig geheel, de voormalige Balink Esch. Met wat verbeeldingskracht kan die oude glorie hersteld worden.


Met de invulling van een nieuwe functie voor het gemeentehuis wil het nog niet vlotten. In het postkantoor wordt binnenkort een WMO-plus-loket geopend. Tal van maatschappelijke organisaties krijgen onder de paraplu van het WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) een plek in het gebouw. Vluchtelingenwerk en de soosruimte van J.C. Eucalypta verhuizen naar de achterzijde van het gebouwencomplex. Het ligt voor de hand om het parochiehuis zijn aloude bestemming terug te geven, een ontmoetingsplek voor jong en oud. De gemeente Winterswijk kan daarmee in de praktijk zijn sociale ambities waarmaken. Net zoals de Rooms-Katholieke kerk dat vroeger faciliteerde, zullen tal van (vrijwillige) organisaties, instellingen, scholen, clubs etc. voor een groot scala aan aktiviteiten van het pand gebruik moeten kunnen maken. Het kerkelijke kader is er allang niet meer, maar het idee dat burgers een plek hebben van waaruit ze invulling kunnen geven aan de samenleving, is wel van deze tijd. Een gebouw voor burgers, gerund door burgers, geheel in lijn met de civil society die aan de basis staat van de WMO-gedachte. Omdat een samenleving uiteindelijk pas vorm en kleur krijgt door dingen die er toe doen, zoals kunst en cultuur, zou ook popmuziek in zo'n gebouw onderdak moeten krijgen. Dat komt prima uit, want het parochiehuis herbergt nog steeds het meest gelouterde poppodium van de Achterhoek.

Een kopie van dit artikel (en nog veel meer) is te vinden op de website van het Popboek Winterswijk.

Sixties Vinyl Fever

Het duurt nog even, maar op vrijdag 13 mei zal ik mijn platendraaikunsten vertonen op de bar van Tapperij De Kop'ren Pomp in Winterswijk. Als voorproefje hierbij alvast een 1 uur durende mix van groovy dansplaatjes die voorbij zullen komen. Enjoy!

Fiber To The Farm?

Terwijl het nog maar zeer de vraag is of de bebouwde kom van Winterswijk straks van een glasvezelnetwerk voorzien wordt (21% aanmeldingen, stand 18 januari 2011), loopt de VVD op de troepen vooruit en is zij een lobby gestart om ook het buitengebied te verglazen. Een tijdje terug roerde Tom van Beek (woonachtig in Ratum) al de trom over dit onderwerp in een raadsvergadering. De VVD Winterswijk heeft de klok namelijk horen luiden als het gaat om glasvezelsubsidie verstrekt via de Europese Unie. Met de bekende kruiwagen - een lokaal beproefd middel om zaken naar eigen hand te zetten - wordt nu via het kersverse Winterswijkse Tweede Kamerlid Johan Houwers (woonachtig in het Woold) getracht om geld los te peuteren, zodat ook boeren en buitenlui straks kunnen genieten van flitsend snel internet. “Fiber To The Farm” zogezegd.

“We willen de verdiencapaciteit van het buitengebied versterken”, aldus VVD-gemeenteraadslid Chris van den Bos (woonachtig in Corle). Hij denkt daarbij aan zzp'ers en bedrijven die voor de uitoefening van hun werk behoefte hebben aan snelle verbindingen. De VVD wil aanhaken bij de gemeente Bronckhorst die in samenwerking met de gemeente Berkelland en de provincie ook glasvezel in haar buitengebied wil realiseren. VVD-wethouder Gert Jan te Gronde (eveneens woonachtig in het Woold) heeft inmiddels een eerste oriënterend gesprek gehad met wethouder Mulderije van Bronckhorst. Op het eerste gezicht dus een mooie geste van de VVD om straks ook de mensen buiten de dorpskern mee te laten genieten van snel internet. Temeer omdat kabelaar UPC zijn coax-netwerk om economische redenen nooit tot in de buurtschappen heeft doorgelegd en plattelanders zich nog steeds moeten behelpen met ADSL- of draadloze internetverbindingen.


De Europese Commissie wil dat in 2020 iedereen toegang heeft tot snel internet: 30 Mbps. Zo'n 50% procent moet tegen die tijd al de beschikking hebben over een verbinding met 100Mbps. Nieuwe richtlijnen geven aan dat alleen in gebieden met geen of weinig dekking (de zogenaamde “witte” of “grijze” gebieden) subsidies verleend mag worden. Daar waar al wel een afdoende dekking is, mag de markt niet met staatssteun verstoord worden. Gesubsidieerde projecten moeten verder technologieneutraal zijn. Om de status van openbare werken te krijgen moet een netwerk o.a. open zijn én volledig dekking bieden in het projectgebied, aldus Brussel.

In totaal stelt Europa 1,02 miljard euro beschikbaar om snel internet voor het platteland mogelijk te maken. Omdat het geld over alle landen verdeeld moet worden en Nederland over relatief veel verstedelijkt gebied beschikt, krijgen wij hiervan slechts 5,5 miljoen euro in de schoot geworpen. Per meter zijn de aansluitkosten van glasvezel nogal hoog. In verband met de veel grotere afstanden tot de backbone valt een aansluiting in het buitengebied dus veel duurder uit dan in dichtbevolkte kernen. Per woning moet gerekend worden op minimaal 4000 euro (incl. graafwerk, loon- en materiaalkosten). Dat is als iedereen in het gebied meedoet. Niet voor niets is dit laatste een eis van Europa: hoe groter namelijk het aantal afnemers, hoe lager de kosten. Er kunnen dan immers veel vaste kosten verdeeld worden over meer aansluitingen. Als we voor het totale Winterswijkse buitengebied even uitgaan van 1500 woningen (ik heb het exacte cijfer niet, maar ik zal er zeker niet boven zitten), zou er dus al een bedrag van 6 miljoen nodig zijn. Dat is meer dan dat er aan subsidie voor heel Nederland beschikbaar is!

Hoe zit het nu met het idee zoals dat door de VVD gelanceerd is? Glashart, de bouwer van glasvezelnetwerken in onze regio, denkt er vanwege deze hoge kosten voorlopig niet aan om de buitengebieden zelf aan te sluiten. Honderden meters graven voor een enkele aansluiting gaat tegen alle wetten van economische haalbaarheid in. Je zou denken dat ze bij de VVD weten hoe zoiets werkt. De terugverdientijd is eerder eeuwen dan decennia. Het geld moet dus ergens anders vandaan komen. Gezien de penibele situatie waarin de gemeente Winterswijk verkeert, kan daar weinig heil van verwacht worden. De gemeente zal overigens hoe dan ook al in de buidel moeten tasten als waar-dan-ook glasvezel wordt aangelegd, denk maar even aan het houden van toezicht, herbestrating etc. De gemeente zou voor alle huishoudens de onroerend-zaakbelasting fors kunnen verhogen en daarmee een deel van het geld kunnen binnenhalen. Maar of de VVD daar nu zo'n voorstander van is? Subsidie vanuit Europa is wellicht mogelijk, maar biedt al evenmin veel soelaas. Nederland zal de beschikbare 5,5 miljoen euro ongetwijfeld over vele projecten in den lande moeten verdelen. Als er voor Winterswijk een paar ton overschiet, mogen we in onze handjes knijpen. Er blijft dus eigenlijk maar één mogelijkheid over. De mensen in het buitengebied gaan de aanleg uit eigen portemonnee betalen. Een optie waar ik de VVD bij de lancering van haar plan niet over gehoord heb.

De Winterswijkse liberalen willen aansluiten bij soortgelijke ideeën die leven in Bronckhorst en Berkelland. Het betreft daar een proefproject waarbij men zo'n 100 huizen langs de provinciale weg tussen Vorden, Ruurlo en Borculo wil verglazen. In vergelijking met het uitgestrekte Winterswijkse platteland, een veel overzichtelijker en goedkoper project, met één lange glasvezelhoofdas die de provinciale weg volgt en vele korte zijtakken. Vooralsnog komt het project niet van de grond en loopt men inmiddels 3 jaar achter op de planning. Gebrek aan deelnemers en het niet rond krijgen van de financiering zijn de belangrijkste oorzaak. Subsidie vanuit de EU is tot nu toe uitgebleven. Er zijn ideeën voor een coöperatie (B3N Coöpnet), waarbij bewoners mede-eigenaar kunnen worden van het netwerk. Maar ook hier kleeft voor de bewoners nog een fors kostenplaatje aan: 1000 euro aansluitkosten en 50 euro per maand (voor een gedeelde verbinding) tot 300 euro per maand (voor een gegarandeerde verbinding). Reden waarom ook deze aanpak tot nu toe zonder succes is gebleven.

Een veel minder ambitieus plan, namelijk de verglazing van uitsluitend de dorpskern van Meddo, daar hoor ik de VVD niet over. Vreemd eigenlijk, want zo'n plan zou zeker kans van slagen hebben. Glashart heeft in het verleden dorpskernen van vergelijkbare omvang als Velswijk en Keijenborg wel van glasvezel voorzien. Misschien zou de VVD zich niet moeten blindstaren op glasvezel en ook andere (en goedkopere) oplossingen als bv. internet via de satelliet eens onder de loep moeten nemen. Het is niet reëel om voor het platteland dezelfde breedbandmogelijkheden te verlangen als voor het dorp of de stad. Het leven in het buitengebied kent allerhande geneugtes, maar tegelijkertijd zullen sommige ongemakken op de koop toe genomen moeten worden.

Voorlopige conclusie: de plannen van de VVD zijn onrealistisch, onbetaalbaar en "voor de bühne". De burger wordt, zoals zo vaak als het om glasvezel gaat, allerlei prachtige vergezichten voorgeschoteld. Men 'vergeet' er echter bij te vertellen dat daarvoor stevig in de geldbuidel getast moet worden. Fiber To The Farm is vooralsnog een Fiber Into Fairy Land.

Rodzol

Ploeteren tussen de puinhopen van het bestaan

In 1984 verschijnt Rodzol, achteraf bezien het enige (?) onafhankelijke undergroundblaadje dat Winterswijk rijk is geweest. Rodzol laat zich het best omschrijven als wat in de literatuur ook wel een funzine wordt genoemd. Een blaadje uitgegeven voor de leuk, zonder enig vooropgezet oogmerk. Het blad is zijn eigen doel. Pleziert het de lezer, mooi meegenomen. Zo niet, dan pleziert het in ieder geval de redactie.


Rodzol - vrij vertaald een samenvoegsel van de woorden “rommel” en “rotzooi” - was een satirisch, humoristisch, literair en politiek geëngageerd blad. Inhoudelijk valt er 25 jaar na dato best het één en ander op aan te merken, maar in al zijn knulligheid - slecht gestencild en daardoor vaak nog maar net leesbaar – straalt dit aandoenlijke staaltje van Do It Yourself huisvlijt een charme uit die je alleen met een sympathiserende glimlach op de lippen kunt lezen. Dat geldt in ieder geval voor mezelf. Maar toegegeven, ik maakte deel uit van de redactie.

Rodzol #1 (een tweede nummer lag op de planken, maar is nooit verschenen) kenmerkt zich door uiteenlopende bijdrages of, zoals ze wellicht beter genoemd kunnen worden, “uitwerpselen”. Uit de inleiding:

“Opgelucht halen we adem. De vuige daad is gesteld. Het helse karwei volbracht. Dagen van folterende twijfel, de klamme handen op de blote dijen, zijn voorbij. Nog vrij onverwacht reutelde plots de warm dampende smurrie naar buiten. Met een blos op onze wangen, stonden we in machteloze tevredenheid tot onze knieën in de geurende drek. Een stomend hete prut was in één knallende kanonnade de wereld ingeperst. [....] Hier is het eerste verslag van dagenlang ploeteren tussen de puinhopen van het bestaan. A form of new beauty. Een adembenemende Rodzol”.

Rodzol (vaste prijs: 1 gulden) stuitert van zware onderwerpen naar lichtvoetige kost en weer terug. Het eerste verhaal is getiteld “De Waanzin Van De Chaotendag”. Het is een kritisch oordeel over protestakties van punks en skinheads in Duitsland, optochten die vaak uitliepen op gewelddadigheden. “Sjobal & Malloot” is een detectiveverhaal. De taak van de lezer is het de daders te achterhalen (oplossing achter in het blad). Dit alles onder de deskundige leiding van professor Jean Teur. Recensies van popconcerten (in dit geval Tröckener Kecks) zijn op zich geen bijzonderheid. Maar wel al ze, zoals in Rodzol, geschreven zijn in computertaal. In “Pispaaltje - Vaste Rubriek Ter Ontlasting” wordt door de redacteur flink afgegeven op Muziekkrant Oor. “Het Joy Division Syndroom” verhandelt over Joy Division-epigonisme en het dwepen met Weltschmerz, die van een lokaal, maar niet nader bij naam genoemd new wave bandje in het bijzonder. De vunzigheid van het Engelse boulevardblad The Sun (ook toen al!) wordt belicht en geïllustreerd met twee pagina's obscene krantenknipsels. Een redactielid citeert uit zijn boek “Sein Kampf”: overpeinzingen ten aanzien van het passivisme, of was het toch pacifisme? In een gastenrubriek maakt de heer H.G.L.M. Meijer zich onder de titel “Wel Of Niet Bewapenen?” zorgen over de toekomst, over een wapenwedloop die zich laat leiden door emotionalitetit, stoerheid en starheid. Niet gespeend van literaire pretenties is het feuilleton “Lijn 21 Tukstad – Gruttersveld”, de busavonturen van een wiskundig ingenieur op weg van Tukstad (Enschede) naar Gruttersveld (Winterswijk). Tenslotte “Coup De Sang”, een satirisch en achteraf bezien profetisch stuk over de op handen zijnde omwenteling in een plaatselijke jongerensoos (= de Chi Chi Club). En dan vergeet ik bijna de gratis kleurenbijlage, een Donald Duck kauwgumplaatje, bij elk exemplaar van Rodzol weer een andere!

Winterswijk heeft een aantal enigszins met Rodzol vergelijkbare uitgaves gekend. De Chi Chi Club had bijvoorbeeld zijn eigen huisorgaan Ikszes. De plaatselijke afdeling van Provadya? kwam begin jaren '70 met TUK. De dubbelzinnige woordspelingen in TUK waren niet van de lucht:

“TUK is een blad dat je van achter naar voren moet lezen. Een blad waarmee je TUK genomen wordt of kunt nemen. Die je in je TUK kunt stoppen en waarop je kunt slapen. Een krant als een zout koekje, waarmee je vissen kunt vangen en omgedraaid kun je er een Provadya?-lid in stoppen”.

Andere uitingen van eigenzinnige local youth counter culture kwam je soms tegen in Gaddegad, de jongerenpagina van de Nieuwe Winterswijkse Courant of in schoolkrantjes van bijvoorbeeld de RSG Hameland. Deze hadden echter de beperking dat ze te allen tijde onder de contrôle stonden van het volwassen gezag.

Op de website van De Driemark lees ik dat de schoolkrant in ieder geval nog bestaat. Gelukkig! De jongens en meisjes hebben met hun blad Ongehoord! zelfs een landelijke award in de wacht gesleept in de categorie “mooiste omslag”. Dat maakt nieuwsgierig naar de inhoud. Ik heb inmiddels een proefexemplaar besteld. Wellicht dat met dit artikel nog andere, interessante, ondergrondse schrijfsels aan het licht komen. Mocht er aanleiding voor zijn, dan kom ik er in een volgend aanmaakblogje op terug.

Glasvezel in de politiek

In de raadsvergadering van de gemeente Winterswijk van 25 november j.l. wordt door raadslid Ter Horst van de SP een vraag gesteld over de rol van wethouder Gommers als openlijke promotor van het glasvezelnetwerk in de informatiekrant van Glashart. Allereerst hierbij de bijdrage zoals die door Gommers in het reclamekrantje wordt geleverd:



Vervolgens de vraag zoals gesteld in de raadsvergadering en de beantwoording daarvan door de wethouder:



Zoals u kunt zien komt de wethouder er wel heel makkelijk mee weg. Gommers stelt dat hij slechts wil wijzen op een nieuwe voorziening, nl. glasvezel tot aan de woning, die de Winterswijkse burger geboden wordt. Op zich niet veel mis mee, maar de vraag is natuurlijk waarom hij daar per se de reclamekrant van Glashart voor nodig heeft. Dit had toch ook – om elke schijn van partijdigheid te vermijden - heel goed gekund op de informatiepagina van de gemeente in de Winterswijkse Weekkrant?

De wethouder somt in zijn bijdrage aan het Glashartkrantje allerlei zegeningen op die naar zijn mening uitsluitend aan een glasvezelnet voorbehouden zijn. Hij kiest daarmee dus wel degelijk partij voor glasvezel als dé zaligmakende technologie. Dat hij geen voorkeur voor één van de glasvezelproviders heeft uitgesproken, daar mag hij zich dan wel voor op zijn borst slaan, maar dat doet hier helemaal niet ter zake. Dat was ook niet de vraag.

Verder kan je je afvragen of het wel waar is, zoals de wethouder beweert, dat de eventuele aanleg van een glasvezelnet geen financiële consequenties voor de gemeente Winterswijk heeft (*). De gemeente heeft namelijk in 2009 al besloten om € 175.000 ter beschikking te stellen als voorfinanciering voor de eventuele aanleg van een glasvezelnetwerk binnen de bebouwde kom van Winterswijk. De voorwaarde was dat ook de kern van Meddo meegenomen werd. Er is toentertijd een convenant gesloten tussen de gemeente en Reggefiber. In de bestuursrapportage 2009 is te lezen dat het krediet bestaat uit € 100.000 aan kosten voor herstel van de trottoirs en € 75.000 voor het inhuren van toezicht. Er zijn dus voor de gemeente wel degelijk kosten verbonden aan de aanleg van het glasvezelnet! Hoe zit dat? En hoe zit het met dat convenant dat met Reggefiber is gesloten? Wat staat daar precies in? Waarom is de aanvankelijke eis dat ook de dorpskern van Meddo in het project werd meegenomen losgelaten? Dat terwijl in de rest van de Achterhoek vergelijkbare kleine dorpskernen als bv. Velswijk en Keijenborg wel worden meegenomen.

Het is mij bekend dat alle Winterswijkse politieke partijen hun steun hebben uitgesproken voor glasvezel. Dat neemt niet weg dat ze tegenover de burger de verplichting hebben om de zaken kritisch te blijven volgen. In hetzelfde krantje waarin Gommers zijn duit in het zakje doet, bewierookt ook directeur Fons Catau van woningbouwcorporatie De Woonplaats de glasvezelaars. Sterker nog, De Woonplaats is partner in het hele project. In de gemeente Aalten worden alle woningen van De Woonplaats aangesloten op het netwerk. Ik neem aan dat het in Winterswijk niet anders zal gaan. Alle woningen krijgen een aansluiting ongeacht of de bewoners nu wel of niet een abonnement nemen bij één van de providers. Aanleg van glasvezel kost veel geld. Wie gaat dat betalen? Glashart zal het niet voor niets doen. Reggefiber's regiomanager Herman van Voorst, in een vorig leven werkzaam bij De Woonplaats, heeft met oud-collega Catau wellicht een vriendenprijsje afgesproken, maar hoe dan ook, ik neem aan dat De Woonplaats deze rekening zal doorschuiven naar zijn huurders. De gemaakte kosten voor de glasvezelaanleg zullen in de huurprijs verdisconteerd worden. Uitgaande van het feit dat het bewonersbestand van De Woonplaats voor een belangrijk deel bestaat uit ouderen en mensen met een krappe beurs, denk ik dat er relatief weinigen zijn die op een glasvezelaansluiting zitten te wachten. Maar ze krijgen wel allemaal een aansluiting, of ze nu willen of niet, en zullen moeten opdraaien voor de kosten (en de overlast) die dit met zich mee brengt. Is dit wenselijk? Ik mag toch hopen dat de politiek hier nog iets van vindt. Of ben ik te onnozel en is dit 'gewoon' een zaak van de vrije markt?

(*) = ook burgemeester Van Beem bevestigt in zijn nieuwjaarstoespraak op 3 januari 2011 dat er door de gemeente wel degelijk in glasvezel geïnvesteerd wordt!

Glasvezelleugen XL

In de Winterswijkse Weekkrant van deze week een paginagrote advertentie van glasvezelprovider Kick XL. "Maximaal glasvezel - Laagste prijs" schreeuwt de kop. Kick XL legt in zijn advertentie zijn Kick Triple 50 alles-in-één pakket naast vergelijkbare pakketten van de andere glasvezelaanbieders én die van kabelaar UPC. Het mag niet verwonderlijk zijn dat het pakket van Kick XL als beste uit de bus komt en die van UPC uiteraard als slechtse. Maar kloppen de cijfers wel? Als ik voor het UPC FiberPower 60 pakket naar de aanbiedingenpagina van hun website ga en ik daar het vakje "60 Mb Internet" aanvink, dan komt er een prijs van 55 euro all-in per maand uit de bus. In tegenstelling tot bij KICK XL zijn er geen administratiekosten aan het pakket verbonden. Wie was ook weer de goedkoopste?

Zo zie je maar weer, niets is wat het lijkt in deze glasvezelcampagne. Klaarblijkelijk zijn alle middelen geoorloofd. Het in een advertentie zwartmaken van de concurrentie is in mijn ogen sowieso niet sterk, laat staan chique, maar als ook met de waarheid een loopje genomen wordt, zou je toch hopen dat de Reclame Code Commissie eens om de hoek kwam kijken. In navolging van de expert uit mijn vorige aanmaakblogje zeg ik dan ook: U bent gewaarschuwd!

De Glasvezelexpert

Betreft het in de Winterswijkse Weekkrant nog een ingezonden brief, in Achterhoek Nieuws wordt het schaamteloos als een echt artikel gepresenteerd, de waarschuwing dat we in Winterswijk de boot niet mogen missen als het om glasvezel gaat.

Om alles even in de juiste context te zien (de appel valt deze keer wel heel erg dicht bij de boom) het gaat om een stuk van de hand van Gert-Jan Lucas, prominent WB-er, voorzitter van de Stichting Digitale Promotie Winterswijk en...medewerker bij Expert Te Winkel. De heer Lucas waarschuwt dat we ons niet moeten laten leiden door “verhalen die rond gaan”, maar dat we er met z'n allen voor moeten zorgen dat het glasvezelnet er komt. Doen we dat niet, dan worden we net als Neede teruggeworpen in de Middeleeuwen.

Ik heb geen idee over welke verhalen hij het heeft die “rond gaan”, maar ik hoor en zie tot nu toe enkel het éénzijdige verhaal dat ons wijst op alle zogenaamde zegeningen die ons ten deel vallen als we massaal op glasvezel overstappen. Het schreeuwt me aan alle kanten tegemoet, als ik door het dorp loop, als ik de lokale krant opensla, als ik in de brievenbus kijk en als ik de voordeur opendoe. Het tegengeluid hoor en zie ik nauwelijks en is ver weggestopt in obscure niches van het internet.

Als ik niet mee doe met de glasvezelgekte, dan doe ik er mezelf én Winterswijk ernstig te kort mee, aldus Lucas. Internet is namelijk meer dan e-mailen en surfen alleen. Zo schijn ik met het veelvuldig bekijken van filmpjes op Youtube (alleen mogelijk via glasvezel?) de Winterswijkse gemeenschap een enorme dienst te bewijzen. Goh, nooit geweten. Hetzelfde geldt voor het onbeperkt downloaden van films. Wonderlijk.

Is het wel zo goed voor Winterswijk als ik voortaan alleen nog maar op internet mijn boodchappenkarretje vul? Wordt de plaatselijke boekhandel er blij van als ik al mijn leesvoer vanuit de luie stoel bij bol.com bestel? Nee, degenen die er vooral wel bij varen zijn de glasvezelaars zelf...en bedrijven zoals als die waar de heer Lucas voor werkt.

Lucas dicht aan glasvezel een soortgelijke revolutie toe als ooit teweeg gebracht door de wasmachine, de computer en de mobiele telefoon. Het is waar dat met de komst van de wasmachine veel meer vrouwen konden gaan werken. Daarmee was het voor de economie een wellicht nog belangrijkere uitvinding dan de computer. Maar welke radicale veranderingen er ons met de komst van glasvezel te wachten staan, blijft onduidelijk. Lucas komt niet verder dan het noemen van 3D-TV. Een aardige gadget, maar niet iets dat de wereld op zijn kop zal zetten. Wat mij betreft blijft 3D trouwens voorbehouden aan speelfilms op een schijfje. Laat de chirurgische ingrepen van Operatie Kamer TV of de journaalbeelden van een nieuwe hongersnoodramp elders ter wereld alsjeblieft ook in de toekomst in “platte vorm” naar mij toekomen. Het is me al realistisch genoeg zo.

Lucas maakt de denkfout dat onze behoefte aan informatie de komende jaren explosief verder zal groeien. Maar we multi-tasken ons nu - vaak letterlijk - al een ongeluk. Alsof er geen bovengrens is aan wat we menselijk gezien aan informatie kunnen verstouwen. Winstbejag staat voorop, maar de menselijke maat dreigt ernstig uit het oog verloren te raken als het om de nieuwste technische ontwikkelingen gaat. Dat een select klupje van ondernemers financieel heel veel beter wordt van de aanleg van het glasvezelnet, dat geloof ik graag. Maar of het aansluit bij de behoeftes van de gemiddelde burger, waag ik ernstig te betwijfelen.

Lucas probeert met het dealerschap van UPC de schijn van onpartijdigheid hoog te houden, maar ontpopt zich met zijn verhaal toch vooral als vertegenwoordiger van het old boys glasvezelnetwerk. Jarenlang waren de zegeningen van de coax-kabel goed genoeg om televisietoestellen aan de man te brengen. Die formule lijkt uitgewerkt. Met glasvezel hopen de verkopers hun omzet op peil te houden. Op zich legitiem, maar dan moeten daar nog wel, voor zover ze er zijn, de juiste argumenten bij gevonden worden.

Glass Fiber Fever

Het glass fiber fever waart door Winterswijk. Glasvezel is talk of the town. Er is geen ontkomen meer aan. Servicewinkels en informatiebussen hebben zich in het dorpscentrum genesteld en reclamefolders vallen als dagelijkse kost op onze deurmat. Vooruitlopend op de feestdagen worden potentiële klanten met het weggeven van kerstbomen en vleespakketten verleid tot het aangaan van een overeenkomst bij één van de providers.

De wervingscampagne van de glasvezelaars loopt nog tot 30 januari 2011, maar ik durf hier al wel te voorspellen dat het netwerk in Winterswijk er gaat komen. Of op de einddatum de nagestreefde 40% ook daadwerkelijk gehaald is, is niet zo relevant en zullen ze alleen bij Glashart weten. Gezien de kosten en moeite die in het project zijn gestoken lijkt het me ondenkbaar dat het feestje nog wordt afgeblazen.

Is het erg dat er een glasvezelnet komt? Neuh! Het is maar hoe je het wilt zien. Het zal in ieder geval een concurrende kabelaar als UPC wakker houden. Dat kan de kwaliteit van de door hen geleverde diensten en de prijs die daarvoor betaald moet worden ten goede komen.

Of we glasvezel strikt genomen nodig hebben, waag ik ten zeerste te betwijfelen. Er is in Winterswijk een niet te verontachtzamen groep (met name ouderen) die al deze 'nieuwigheid' sowieso langs zich heen laat gaan en het houdt bij een vaste telefoonaansluiting (meestal KPN) en analoge TV via de kabel (UPC). Wat internet betreft kan het gros van de Winterswijksers prima uit de voeten met ADSL (de sporadische gebruiker) of coax (de modale gebruiker). Voor hoogwaardige TV (digitaal, HD, interactief) en bellen hebben we glasvezel ook al niet persé nodig. Alleen voor extreme gebruikers, grote bedrijven, fanatieke gamers wellicht, zal het meerwaarde hebben.

Voor wat betreft de prijs is glasvezel geen must. Welke technologie we ook omarmen, de prijs van de meest gangbare pakketten komen, afhankelijk van specifieke wensen, ergens uit tussen 40 euro en 60 euro per maand. En of alle diensten die qua prijs, kwaliteit en snelheid nu beloofd worden, straks ook daadwerkelijk worden geleverd, moet uiteraard nog worden afgewacht.

De maximale keuzevrijheid die ons met maar liefst vier providers wordt voorgeschoteld zal een wassen neus blijken te zijn. Ik denk dat het binnen enkele jaren een titanenstrijd gaat worden tussen glasvezelvlegel KPN en coax-kabelaar UPC. Ik zal uitleggen waarom.

Even kort de feiten op een rijtje. Glashart is een joint venture van KPN en Reggefiber. 41 % van de aandelen is in handen van KPN, de rest is van Reggefiber. Reggefiber verzorgt de infrastructuur, m.a.w. het legt de glasvezellijnen in de grond. Je kan pas wat met het glasvezelnetwerk als deze geactiveerd wordt, het zogenaamde 'belichten'. Hiervoor is een operator nodig. In Winterswijk is dat KPN. KPN zorgt er met behulp van speciale apparatuur voor dat er licht en daarmee informatie door de glasvezels stroomt. De providers, de aanbieders van diensten, fungeren als intermediair tussen KPN en klant. Zij krijgen na betaling toegang tot het netwerk, kopen bij KPN allerlei diensten in en verkopen deze door aan de klanten. De providers houden zich bezig met administratie, facturering, helpdesk, marketing etc. De klant tenslotte kiest voor een abonnement bij één van deze providers. In Winterswijk zijn dat Concepts ICT, Kick XL, Lijbrandt en KPN zelf. Met het prijskaartje dat aan zo'n abonnement hangt moeten alle kosten die door de verschillende partijen (Reggefiber + KPN + provider) gemaakt worden, worden gedekt, plus een royale winstmarge voor elk van deze partijen. Was het u ook al opgevallen hoe vaak in deze alinea het woord KPN is gevallen?

Dan nog iets over de achtergrond van de verschillende providers. Lijbrandt is door Glashart (= Reggefiber + KPN) zelf opgericht als aanjager van het glasvezeloffensief. Kick XL, dat zich vooral op de jongere gebruiker richt, was eerder op de ADSL-markt aktief onder de naam Speedlinq, inmiddels overgenomen door.....jawel, KPN. Alleen Concepts ICT lijkt los van KPN te werken, al zijn ook zij volledig afhankelijk van wat ze bij operator KPN kunnen inkopen en dientengevolge beperkt in hetgeen ze de klant te bieden hebben.

Van een concurrentiestrijd tussen de vier providers is niets merkbaar. Dat was toch wel de bedoeling? Sterker, de pakketten van de verschillende aanbieders staan broederlijk naast elkaar in een paginagrote advertentie van Glashart in de Winterswijkse Weekkrant. Uit de advertentie blijkt dat KPN als operator de providers de spelregels oplegt als het gaat om prijs, kwaliteit en productaanbod. Met als gevolg marginale verschillen, met hier en daar een onsje meer of minder. Klein bier.

Het mag dus duidelijk zijn dat in de glasvezelmarkt KPN de spil is waar omheen alles draait. Waar dat toe kan leiden, zien we op de DSL-markt, waar KPN de touwtjes ook al stevig in handen heeft. Nadat eerst allerlei merken als XS4ALL, Telfort, HetNet, Planet en Demon zijn opgekocht worden daar nu over de hele linie prijsverhogingen (in de taal van KPN heet het dat de prijzen zijn vereenvoudigd) op het gebied van telefonie en internet doorgevoerd. De concurrentie is marginaal, alleen Tele2 stribbelt nog tegen, dus klanten hebben de prijsstijgingen maar te slikken. Ze kunnen uiteraard overstappen op een andere techniek, bv. glasvezel, maar zullen daar te zijner tijd in dezelfde fuik lopen. Over een open netwerk gesproken.

Misschien gaan alle mooie beloftes over glasvezel me pas overtuigen als straks de kabels in de grond liggen. Ik hoop het. Maar daar waar glasvezel operationeel is, worden beloofde snelheden vaak niet waargemaakt. Als het om klantvriendelijkheid gaat scoren alle grote telecombedrijven slecht, maar die van KPN het slechtst van allemaal.

Glashart? Boterzacht!

Onlangs schoof in Winterswijk de brief en informatiekrant van glasvezelexploitant Glashart door de bus. Glashart wil minstens 40% van de Winterswijkse huishoudens verleiden om voor begin volgend jaar een abonnement te nemen bij één van haar service providers. Deze providers leveren straks op het glasvezelnet hun diensten op het gebied van internet, telefonie en radio/tv. Alleen als de 40% wordt gehaald, zal Glashart glasvezel kostenloos doortrekken tot in uw woning. Als u meedoet tenminste. Wilt u geen abonnement, maar al wel de aansluiting, of wilt u de aansluiting op een later tijdstip, dan zijn daaraan (forse) kosten verbonden.

Glasvezelboeren zoals Glashart zijn met een reclame-offensief bezig dat zijn weerga niet kent. Kosten noch moeite worden gespaard om de digitale snelweg vol te plempen met websites die wijzen op de zegeningen van het nieuwe toverwoord. Zoekmachine Google, dat in de U.S.A. zelf in glasvezelnetwerken investeert, presenteert deze éénzijdige informatie niet toevallig bovenaan in haar zoekresultaten. Geen enkel middel wordt geschuwd om de geesten rijp te maken voor glasvezel.

Ook de Winterswijkse informatiefolder van Glashart is een aaneenschakeling van loze beloftes, bangmakerij, boterzachte beweringen en andere prietpraat, ook wel marketingtechniek genoemd. Het gros van de huishoudens heeft voor nu en voor de komende jaren nl. ruimschoots genoeg aan bestaande netwerken, d.w.z. glasvezel tot aan de wijkkasten, met een verbinding van koper/coax tot aan de woning. Glasvezel tot aan de deur is op dit moment hooguit voor grote bedrijven interessant. Allerlei diensten zoals zorg op afstand, thuiswerken, interactief onderwijs, HD-TV etc. die, als ik de folder moet geloven, uitsluitend aan een 100% glasvezelnet zijn voorbehouden, zijn via bestaande technologie al beschikbaar. Zoals overal in deze wereld: hoe meer je betaalt, hoe meer je krijgt. Dat is bij de bestaande pakketten van een provider als UPC zo en dat zal straks bij die van de providers van Glashart niet anders zijn. De kosten voor het doortrekken van glasvezel tot aan de woning zijn hoog. De prijzen die straks, in combinatie met geleverde diensten en behaalde downloadsnelheden, aan de consument worden doorberekend, zullen hooguit vergelijkbaar zijn met die van bestaande providers. Of hun service en betrouwbaarheid beter is, moet nog maar bewezen worden. Geheide kans bovendien dat van de aanbieders de drie kleine kruimelaars (Kick XL, Lijbrandt en Concepts ICT) in no time door grote broer KPN opgeslokt worden. Hoezo gezonde concurrentie?

De directeur van De Woonplaats steunt in een bijdrage het initiatief van Glashart. Dat glasvezel een materie is waar hij geen kaas van gegeten heeft, is wel duidelijk. Digitale informatie gaat niet met de lichtsnelheid door een glasvezel. Ooit wel eens van de brekingsindex gehoord, meneer Catau? De snelheid van licht in een glasvezel is nagenoeg dezelfde als die van een elektrisch signaal in een koperkabel. Wel is de bandbreedte bij glasvezel veel groter en heeft glasvezel in tegenstelling tot koper geen last van elektromagnetische storingen. Maar dat lezen we dan weer niet. Het door Catau aangehaalde voorbeeld van flatgebouwen in Amsterdam Osdorp deugt niet. Er ligt daar nog geen enkele glasvezel tot aan de woning. De aanleg in bestaande flats brengt bovendien extra problemen met zich mee, problemen waar men voorlopig nog niet uit is.

Kwalijker is dat ook de Winterswijkse wethouder Gommers nadrukkelijk partij kiest voor glasvezel als de enige weg naar de toekomst. Je zou zeggen dat voor een wethouder het publiek belang voorop zou moeten staan. Dus een betaalbare en betrouwbare communicatieverbinding die aansluit bij de behoeften van de inwoners, ongeacht welke technologie daarvoor gebruikt wordt. Maar goed, de gemeente heeft zelf ook al 175.000 euro in het glasvezelnetwerk geïnvesteerd, dat vertroebelt een objectieve en eerlijke kijk op de werkelijkheid. Het digitale gemeenteloket dat straks dankzij glasvezel beschikbaar komt? Dit hebben we allang! De lokale overheid als actieve sponsor van commerciële projecten. Waar kennen we dat van?

Als desondanks een grote groep Winterswijkers straks glasvezel wenst, het zij zo. Ik hoop maar dat de juiste vragen gesteld worden, straks op de informatieavonden of als de colporteurs bij u een voet tussen de deur wringen. Gaat (HD)TV-kijken met glasvezel af van mijn bandbreedte als er tegelijkertijd elders in huis iemand op internet zit? Kan ik straks nog zonder extra kosten op meerdere plaatsen in huis TV kijken? Zulk soort vragen.

Van bestuurders verwacht ik dat ze zich kritisch en onafhankelijk opstellen en dat ze niet zoals tot op heden - geen enkele politieke partij uitgezonderd - als een stel lemmingen achter de eerste beste hype aanhollen.

Naschrift:
Met het verzoek tot plaatsing in week 45 is dit artikel ook als ingezonden brief verstuurd naar de redacties van de Winterswijkse Weekkrant en Achterhoek Nieuws. Helaas is het niet geplaatst. Volgens de redactie van de Winterswijkse Weekkrant was mijn bijdrage te lang voor plaatsing in hun 'papieren' editie. De brief staat wel op hun website. De forse advertenties van Glashart en KPN in beide bladen hebben in de afweging - na ik mag aannemen - geen rol gespeeld.